Czy Polskę czeka epidemia starości?
Ludzie od zawsze się starzeli i zawsze będą się starzeć. I pomimo tego, że jest to naturalne zjawisko, to jego intensywność w ostatnim czasie zaczęła dynamicznie wzrastać. Polacy żyją dłużej. Ma to związek z poprawą jakości życia, postępem cywilizacyjnym, rozwojem nowych technologii i rozwojem nowoczesnych metod diagnostycznych i leczniczych.
Kilkadziesiąt lat temu średnia życia Polaków wynosiła 40 lat. W tym momencie, kiedy coraz częściej mówi się: „Życie zaczyna się po czterdziestce”, jest to nie do pomyślenia. Na początku lat 50. życie ludzkie trwało około 47 lat, a obecnie nasi obywatele żyją ponad 70 lat! Według informacji podanych przez Główny Urząd Statystyczny (raport z lipca 2017) w 2016 roku mężczyźni żyli przeciętnie 73,9 lat, a kobiety 81,9 lat.
Według Michała Kowalskiego, dyrektora generalnego Angel Care Polska jest jednym z najszybciej starzejących się krajów w Europie, a do 2050 roku liczba seniorów będzie u nas dwukrotnie większa.
Co na to resort zdrowia?
Ile lat żyją Polacy?
Liczba osób starszych będzie stale rosła i fakt ten powinien uwzględniać w swoich planach resort zdrowia. Według Jerzego Gryglewicza największym wyzwaniem naszego systemu zdrowia będzie popyt na świadczenia opieki zdrowotnej, związany właśnie z procesami demograficznymi.
Warto wiedzieć, że nasi obywatele w starszym wieku znajdują się w europejskiej czołówce pod względem zgłaszania długotrwałych problemów zdrowotnych. Wyprzedzają nas tylko Niemcy. Według badania przeprowadzonego przez SHARE (Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe), aż 65 procent polskich mężczyzn i 65 procent polskich kobiet w wieku 50 lat i więcej źle ocenia swój stan zdrowia i swoją sytuację finansową. Niewielki odsetek Polaków w tym wieku (10 procent mężczyzn i 6 procent kobiet) ocenia swój stan zdrowia na doskonały lub bardzo dobry.
W 2016 roku Departament Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia opublikował mapy potrzeb zdrowotnych, w których przedstawił prognozy dotyczące wzrostu hospitalizacji na oddziałach szpitalnych na najbliższe 15 lat. Prognozy demograficzne na lata 2014-2029 informują, że:
- Liczba ludności w Polsce spadnie o 1,2 mln obywateli,
- Nastąpi zmniejszenie udziału ludności w wieku 20-44 lata,
- Wzrośnie udziału ludności w wieku 65 lat i więcej,
- W 2029 roku liczba seniorów (osób powyżej 65 roku życia) będzie wynosiła około 8,5 mln.
Prognozy Departamentu Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia założyły również, że wzrośnie liczba hospitalizacji pacjentów w podeszłym wieku:
- Na oddziale wewnętrznym – z 931 tysięcy w 2016 roku, na 1136 mln w 2019 roku,
- Na oddziale kardiologicznym – z 485 tysięcy w 2016 roku, na 599 tysięcy w 2019 roku,
- Na oddziałach o charakterze zabiegowym – z 865 tysięcy w 2016 roku, na 943 tysiące w 2029 roku,
- Na oddziale ortopedii – z 418 tysięcy w 2016 roku, na 449 tysięcy w 2019 roku.
Trendy spadkowe przewiduje się jedynie na oddziale pediatrycznym i położniczym – ale to nie dotyczy seniorów.
Według opracowanej w 2015 roku onkologicznej mapy Polski wzrośnie również liczba zachorowań na raka. Przypuszcza się, że od 2016 do 2029 roku liczba nowych przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe wzrośnie o 18% (z poziomu 180,3 tysiące do 213,1 tysięcy), a najczęściej występującym nowotworem będzie rak płuc i rak gruczołu krokowego.
Badania PwC mówią, że wydatki na opiekę długoterminową w Polsce wynoszą 5,4 mld zł, a do 2020 roku wzrosną aż do 8 mld zł. Wzrośnie nie tylko zapotrzebowanie na leki, na opiekę medyczną, na badania lekarskie, ale również na usługi domów opieki i kadrę medyczną: lekarzy, pielęgniarki, opiekunów medycznych. Dla resortu zdrowia koszt opieki i leczenia osób starszych jest ponad 3-krotnie wyższy niż w przypadku młodszej populacji.
Wzrosną koszty hospitalizacji osób starszych
Prognozy Departamentu Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia zakładają wzrost kosztów hospitalizacji osób starszych, co jest nieodłącznie związane m.in. ze wzrostem kosztów wynagrodzenia personelu medycznego czy czynnikami inflacyjnymi.
Ministerstwo Zdrowia już teraz powinno zacząć działać. Samo wprowadzenie bezpłatnych leków (i to tylko niektórych) dla osób starszych to zdecydowanie za mało. Żeby obniżyć koszty opieki zdrowotnej należy zająć się profilaktyką prozdrowotną, wzrostem świadomości w zakresie zdrowia, a przede wszystkim większą liczbą wyspecjalizowanych lekarzy – geriatry, kardiologa, neurologa czy ortopedy.
Wyspecjalizowany personel medyczny, nowoczesna diagnostyka, szybkie rozpoznanie, wdrożenie odpowiedniego leczenia, łatwy dostęp do leków i wspomniana wyżej profilaktyka – to wszystko razem sprawiłoby, że dostęp do usług medycznych ukierunkowanych na osoby starsze byłby łatwiejszy i szybszy, a kompleksowa opieka byłaby znacznie tańsza.
Warto też zwrócić uwagę na długoterminową opiekę nad seniorami, na którą zapotrzebowanie w Polsce jest bardzo duże. Według prognoz PwC , w 2020 roku wydatki na kompleksową opiekę nad osobami starszymi wzrosną do 8 mld zł, przy czym dziś jest to 5,4 mld zł. Należy jednak wiedzieć, że 3,2 mld z tego, to środki publiczne (NFZ, budżet, ZUS, KRUS). Współpraca pomiędzy sektorem publicznym , a prywatnym mogłaby pomóc w ożywieniu potencjału opieki długoterminowej seniorów w Polsce.
