Podwyższona homocysteina może zabić już w wieku dziecięcym!
Homocysteina (Hcy) jest niezwykle niebezpiecznym aminokwasem siarkowym, który potrafi zabić nawet w wieku dziecięcym. Pomimo tego, że jej niewielka ilość jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, to jej nadmiar (hiperhomocysteinemia) może doprowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych, do zakrzepów, miażdżycy, a w dalszym rozwoju choroby również do śmierci. Zbyt duże stężenie aminokwasu ma bardzo niekorzystny wpływ nie tylko na naczynia krwionośne, ale na cały organizm człowieka. Niestety, mało który lekarz w Polsce zleca pacjentom wykonanie tego badania.
Już w latach 70. naukowcy z Harwardu przeprowadzili badania, które pozwoliły im zaobserwować wpływ podwyższonej homocysteiny na wady genetyczne wśród najmłodszych. Jak się okazało, dzieci zmagające się z hiperhomocysteinemią mają tak uszkodzone żyły i tętnice, jak osoby starsze chorujące na miażdżycę. Co więcej, udokumentowano przypadek dwuletniego dziecka, które zmarło właśnie z powodu tak dużych zmian miażdżycowych.
Homocysteina powstaje z metioniny, która jest dostarczana do organizmu w pożywieniu (głównie w mięsie, owocach morza, białkach jajek) w procesie metylacji, czyli przyłączania reszty metylowej. Nie uczestniczy w budowie białka organizmu, ale przekształca się w inne aminokwasy: metioninę, bądź cysteinę. Ten aminokwas jest produktem ubocznym , który powinien zostać usunięty z organizmu. Aby proces metylacji odbywał się prawidłowo i bez zaburzeń, potrzebne są witaminy, szczególnie B12,B6 i kwas foliowy. Jeśli w organizmie ich brakuje, dochodzi do zaburzeń całego procesu, a tym samym nadmiernego gromadzenia się homocysteiny.
Jakie są przyczyny podwyższonego stężenia homocysteiny?
Hiperhomocysteinemia może mieć zarówno charakter pierwotny, jak i wtórny. Najczęstszymi czynnikami, mającymi wpływa na podwyższenie stężenia homocysteiny są:
- Uwarunkowania genetyczne,
- Uwarunkowania fizjologiczne – problem częściej dotyczy mężczyzn w podeszłym wieku, ale też kobiet, które są w okresie pomenopauzalnym,
- Używki – palenie papierosów, narkotyki, nadmierne spożywanie alkoholu i kawy,
- Przyjmowanie niektórych leków (zawierających m.in.: fenytoinę, teofilinę, karbamazepinę),
- Za słabo zakwaszony żołądek,
- Choroby nowotworowe (np. raj jajnika, rak sutka),
- Białaczka limfoblastyczna,
- Cukrzyca typu 1 i 2,
- Epilepsja,
- Niewydolność nerek,
- Niedoczynność tarczycy,
- Uszkodzenia wątroby,
- Choroba Addisona-Biermera (co ma związek z niedoborem witaminy B12),
- Łuszczyca,
- Przeszczep (ma to związek z niedoborem witaminy B6 i kwasu foliowego),
- Brak witamin spowodowany nieodpowiednią dietą, ubogą w witaminę B6, witaminę B12 i kwas foliowy. Zbyt rzadkie spożywanie świeżych warzyw i owoców prowadzi do niedostatku folianów, a tym samy procesów remetylacji homocysteiny,
- Brak mikroelementów,
- Nadmiar białka w diecie,
- Brak aktywności fizycznej,
- Otyłość.
Dlatego, aby zachować prawidłowy poziom homocysteiny w organizmie, należy regularnie spożywać owoce i warzywa, a jeśli te nie wystarczają, należy sięgnąć po dodatkową suplementację witaminy B6, B12 i kwasu foliowego.
Wysoki poziom homocysteiny we krwi przyczynia się do powstawania wielu bardzo niebezpiecznych chorób, wśród których można wymienić:
- Choroby sercowo-naczyniowe (np. miażdżyca, zakrzepy, udar mózgu, zawał serca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia przepływu krwi w żyłach i tętnicach),
- Powikłania ciążowe i zaburzenia rozwoju płodu (poronienie, zahamowanie rozwoju płodu, obumarcie płodu, nadciśnienie ciążowe, wady układu nerwowego płodu,
- Nowotwory (np. rak jelita grubego, nowotwory estrogenozależne),
- Schorzenia neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera, choroba Parkinsona),
- Depresję (wysoki poziom tego aminokwasu dwukrotnie zwiększa ryzyko depresji).
Badanie poziomu homocysteiny w organizmie
Kto powinien badać poziom stężenia homocysteiny?
Badanie stężenia homocysteiny w pierwszej kolejności powinny wykonać osoby obciążone genetycznie zawałem serca, udarem mózgu, ryzykiem choroby wieńcowej, a także osoby o podwyższonym ryzyku powstawania chorób neurodegeneracyjnych (jak np. choroba Alzheimera). Poziom stężenia aminokwasu powinni oznaczyć także pacjenci ze zdiagnozowaną chorobą sercowo-naczyniową, z zakrzepicą żylną, po zawale, po udarze, ze zmianami miażdżycowymi w tętnicach szyjnych i z zatorowością płucną. Badanie zalecane jest również osobom starszym, niedożywionym, ale też nadmiernie spożywającym alkohol, kawę i narkotyki. Poziom stężenia aminokwasu oznacza się też u niemowląt i małych dzieci.
Jak przygotować się do badania?
Stężenie homocysteiny oznacza się we krwi, którą pobiera się z żyły łokciowej. Aby badanie zostało prawidłowo przeprowadzone należy pamiętać, żeby:
- przyjść na czczo,
- przynajmniej 12 godzin przed badaniem nie jeść i nie pić nic oprócz wody,
- 48 godzin przed badaniem nie należy spożywać mięsa ani jego przetworów,
- Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach (mogą mieć wpływ na wynik badania).
Oznaczenia homocysteiny można dokonać również w moczu. Ponieważ aminokwas nie powinien się w nim pojawić nawet w najmniejszych ilościach, to każda jego obecność świadczy o nieprawidłowościach.
Warto wiedzieć, że stężenie homocysteiny rośnie wraz z wiekiem. Może być też wyższe u kobiet w ciąży.
Jak często wykonywać badanie?
Badanie homocysteiny powinna kontrolować każda zdrowa osoba przynajmniej raz w roku. Kobiety zmagające się z problemami hormonalnymi i te w okresie pomenopauzalnym powinny oznaczać homocysteinę co pół roku. Częstsze kontrole (co 2-3 miesiące) zalecane są osobom, które przebyły zawał, udar, mają problemy z nerkami lub cierpią na miażdżycę.
Norma homocysteiny we krwi powinna wynosić od 5 do 14 mol/l. Za bezpieczny wynik uznaje się poziom poniżej 10 mol/l.
Zauważono jednak, że nawet 11 mol/l może mieć zły wpływ na śródbłonek naczyń krwionośnych i może doprowadzić do uszkodzenia tkanek.
Leczenie, czyli jak obniżyć poziom homocysteiny w organizmie
Pacjentom, u których została wykryta hiperhomocysteiną zaleca się odpowiednią suplementację tzw. modulatorów homocysteiny, czyli składników, które uczestniczą w procesie metabolizmu aminokwasu : kwasu foliowego, witaminy B12 i B6. Witaminy te obniżają poziom homocysteiny nawet o 30 procent. Dobre efekty przynosi przyjmowanie dodatkowo choliny i trimetyloglicyny (TMG). Powyższe składniki przekształcają homocysteinę w inne, bezpieczne składniki.
Oprócz przyjmowania suplementów, należy zadbać o dietę bogatą w wymienione składniki, a ich najlepszymi źródłami są warzywa i owoce.
Kwas foliowy znajduje się warzywach zielonych (jak np. natka pietruszki, groszek, szpinak, brokuły, sałata, kapusta, szparagi zielone, bób), ale też w produktach pełnoziarnistych, w burakach, w owocach cytrusowych, w wątróbce, w jajach i w serach.
Witamina B6 – jej największe ilości zawarte są: w rybach (takich jak: dorsz, makrela, łosoś),w mięsie drobiowym, produktach zbożowych (np. chleb żytni razowy, kasza gryczana, kasza jęczmienna, ryż brązowy),w mleku, a także w niektórych warzywach i owocach (m.in. : awokado, brukselka, marchew, brokuł).
Witaminę B12 można znaleźć również w rybach (np. morszczuk, dorsz, mintaj, pstrąg), wątróbce, w serach żółtych, w jajach, w mleku sojowym, w mleku krowim, a nawet w wodorostach.
Witamina B4, czyli cholina znajduje się w wątróbce i podrobach, żółtkach jaj kurzych, roślinach strączkowych, mięsie bydlęcym, w rybach, w kiełkach pszenicy i w orzechach.
Trimetyloglicynę (TMG) można znaleźć w rybach, w burakach, w szpinaku, w brokułach, w orzechach oraz w owocach morza.
Należy jednak wiedzieć, że wszystkie owoce i warzywa, które są długo przechowywane, a także nadmiernie poddane promieniowaniu słonecznemu, mrożeniu czy gotowaniu, tracą duże zawartości witamin B6, B12 i kwasu foliowego.
Tagi: homocysteina, Podwyższona homocysteina może zabić już w wieku dziecięcym!, poziom homocysteiny
