Poziom żelaza w krwi – badanie

Poziom żelaza w krwi – badanie

Ludzkie ciało o wadze około 70 kg zawiera średnio 4 gramy żelaza. Mimo pozornie niewielkiej ilości tego pierwiastka, spełnia on niezwykle ważną rolę w organizmie. Żelazo pod postacią hemoglobiny transportuje w organizmie tlen i dwutlenek węgla. Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do procesów tworzenia krwi oraz do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, ponadto wspomaga jego odporność, zwalcza wolne rodniki i redukuje uczucie zmęczenia. Poziom żelaza we krwi zależy od wchłaniania w przewodzie pokarmowym, od magazynowania go w jelicie, śledzionie i szpiku kostnym, jak również od produkcji i rozpadu hemoglobiny oraz od tempa wydalania żelaza z organizmu. Zapotrzebowanie w diecie na żelazo zależy od wieku, płci, stanu zdrowia i aktywności fizycznej. Średnio wynosi 14 mg/dobę. Zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek występuje u kobiet w ciąży i karmiących. Normy żelaza w badaniu biochemicznym krwi są różne dla kobiet i mężczyzn.

Żelazo: normy w badaniu biochemicznym

• kobiety – 6,6-26 mmol/l (37-145 mg/dl)
• mężczyźni – 10,6-28,3 mmol/l (50-158 mg/100dl)

Należy pamiętać, że wartości są niższe u kobiet niż u mężczyzn średnio o około 10 mg. Ulegają też znacznym wahaniom w ciągu doby, a u kobiet dodatkowo w cyklu miesięcznym.

Objawy niedoboru żelaza

Wraz z kurczeniem się zapasów powstaje coraz mniej zdrowych czerwonych ciałek krwi i pojawiają się niepokojące objawy. Pierwszym sygnałem braku żelaza jest zwykle apatia i ciągłe zmęczenie bez wyraźnego powodu. Tracimy energię do pracy, pokładamy się i chętnie ucinamy sobie drzemkę. Cera i błony śluzowe bledną (dotyczy to zwłaszcza spojówek), pojawiają się sińce pod oczami, wyglądamy niezdrowo. Skóra jest sucha, szorstka, nie pomaga wklepywanie kremów. Włosy łamią się, wypadają, rozdwajają się końcówki. Paznokcie są kruche, pojawiają się na nich charakterystyczne dla niedoboru żelaza podłużne prążki z rowkami. Innym objawem jest ból i pieczenie (owrzodzenie) gardła, jamy ustnej i języka. Często w kącikach ust robią się zajady. Bóle głowy, obniżenie koncentracji, sprawności myślenia i zapamiętywania też mogą sygnalizować niedobór żelaza. Dzieci, którym brakuje żelaza, gorzej się uczą. Z powodu osłabienia układu odpornościowego częściej łapiemy przeziębienie i jesteśmy podatni na infekcje. Typowymi symptomami niedoboru żelaza są też zawroty głowy, duszność podczas wysiłku, przyspieszenie pracy serca i oddechu, skłonność do siniaków, krwawienia z nosa. Nasilenie dolegliwości zależy od wieku, stanu zdrowia (np. chorób serca, nerek, wątroby) oraz czasu trwania niedoboru. Przewlekły brak żelaza prowadzi do niedokrwistości (anemii). Schorzenie to może ujawnić się w każdym wieku. Częściej dotyka kobiety niż mężczyzn.

Osobom zdrowym, które właściwie się odżywiają, raczej nie grozi niedobór żelaza. Najczęstszą przyczyną deficytu (80 proc.) jest utrata pierwiastka na skutek obfitych krwawień. Najwięcej żelaza ucieka z organizmu wraz z krwią menstruacyjną. Dlatego na jego brak najczęściej narażone są kobiety, które mają długie i bardzo obfite miesiączki lub nieprawidłowe krwawienia po menopauzie, oraz osoby cierpiące na krwotoki z przewodu pokarmowego (np. z powodu nadużywania niektórych leków przeciwbólowych, wrzodów, hemoroidów, nowotworów). Rzadziej przyczyną niedoboru są krwawienia z innych narządów, utrata krwi po urazach i zabiegach operacyjnych lub na skutek zaburzenia krzepnięcia. Żelaza może zabraknąć osobom z zaburzeniami wchłaniania, cierpiącym na przewlekłe biegunki, po operacjach żołądka. I wszystkim tym, którzy nie dbają o to, co jedzą (np. sięgają po produkty wysoko przetworzone), stosują drastyczne diety odchudzające, wegetarianom, osobom uprawiającym wytrzymałościowe dyscypliny sportu (np. intensywnie ćwiczącym w siłowni).

Objawy nadmiaru żelaza we krwi

Nadmiar żelaza w organizmie zdarza się znacznie rzadziej. Jednak i on jest groźny. Zbędne żelazo odkłada się w narządach, głównie w wątrobie i trzustce, i powoduje zatrucia. Do objawów przedawkowania należą bóle stawów, depresja i zaburzenia hormonalne. Nadmiar tego pierwiastka może być też przyczyną chorób serca i nowotworów. Zbyt wysoki poziom żelaza może być spowodowany niewłaściwą dietą, opartą przede wszystkim na czerwonym mięsie, głównym źródle żelaza hemowego (czyli lepiej wchłanianego przez organizm).

Kolejnymi przyczynami są:

• przedawkowanie leków na anemię i suplementów żelaza,
• przewlekłe wirusowe zapalenia wątroby,
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
• przewlekle zapalenie trzustki,
• mukowiscydoza,
• zaburzenia aktywności enzymów regulujących gospodarkę żelaza w organizmie.

Inną przyczyną nadmiaru żelaza w organizmie jest rzadka choroba – hemochromatoza.

Hemochromatoza to choroba metaboliczna związana z nadmiernym wchłanianiem żelaza z pożywienia, co powoduje nagromadzenie się jonów żelaza w organizmie.

Wyróżnia się hemochromatozę pierwotną, która jest chorobą genetyczną, oraz hemochromatozę wtórną – chorobę często towarzyszącą innym schorzeniom, takim jak: zapalenie wątroby typu C (HCV), mukowiscydoza, stłuszczenie wątroby, cukrzyca, zespół polimetaboliczny, nadciśnienie tętnicze.
Objawy hemochromatozy występują późno, gdy w organizmie zaczyna się gromadzić znaczne ilości żelaza. W hemochromatozie nadmiar żelaza odkłada się w tkankach (głównie w postaci pierwotnej choroby), co może spowodować rozwój cukrzycy i poważne uszkodzenia serca, wątroby oraz innych organów. Jeśli  poziom żelaza w organizmie pięciokrotnie przekroczy normę, objawy choroby stają się widoczne. Pełnoobjawowa postać charakteryzuje się marskością wątroby, brązowym zabarwieniem skóry, którym często towarzyszy cukrzyca. Hemochromatoza powoduje zaburzenia pracy serca (napadowy częstoskurcz nadkomorowy) oraz niewydolność lewej komory serca. W skórze chorych na hemochromatozę dochodzi do nagromadzenia melaniny w warstwie naskórka, która z czasem zanika. Bóle brzucha, w okolicach prawego podżebrza, są objawem niewydolności wątroby, może również wystąpić wodobrzusze. Hemochromatoza to choroba metaboliczna, prowadząca również do zaburzeń układu hormonalnego. U kobiet stwierdza się zaburzenia miesiączkowania, przedwczesną menopauzę, a u mężczyzn impotencję i zanik owłosienia łonowego oraz pachowego. Najlepszym sposobem leczenia hemochromatozy jest upust krwi. Poprzez regularne upusty krwi dochodzi do odnowy biologicznej komórek, co powoduje zużywanie nagromadzonego w organizmie żelaza.

Mimo że choroba zazwyczaj jest wrodzona, czyli towarzyszy człowiekowi od chwili narodzenia, objawy najczęściej pojawiają się dość późno. – Zazwyczaj między 40 a 60 rokiem życia – potwierdza specjalistka chorób wewnętrznych. – Choroba znacznie częściej (od 5 do 10 razy) występuje u mężczyzn. W pierwszym okresie rozwoju hemochromatozy, objawy są mało specyficzne – pacjenci skarżą się głównie na przemęczenie, bóle stawów, mają dolegliwości ze strony układu pokarmowego, wątroby lub serca, obniżone libido.

Kiedy zrobić badania poziomu żelaza we krwi?

Ponieważ pierwsze objawy niedoboru lub nadmiaru żelaza pojawiają się dopiero w przypadku znacznego i długiego przekroczenia norm może warto sprawdzić poziom tego pierwiastka robiąc proste badanie laboratoryjne. Na badanie należy zgłosić się na czczo w godzinach porannych. Poziom żelaza zostanie oznaczony z pobranej próbki krwi żylnej.

* W przypadku odchyleń wyników od normy, zalecamy konsultację z lekarzem.

Badania laboratoryjne krwi, konsultacje lekarskie, inna diagnostyka medyczna w miastach: Warszawa, Kraków, Katowice, Łódź, Poznań, Wrocław, Szczecin, Gdynia, Sopot, Gdańsk, Opole, Lublin, Gliwice, Bydgoszcz, Kołobrzeg, Rzeszów, Gorzów Wielkopolski, Opole, Jelenia Góra, Koszalin, Ostrołęka, Płock, Świecie, Przemyśl, Zabrze, Wodzisław Śląski, Radom, Otwock, Olsztyn, Aleksandrów, Płońsk, Łowicz, Bełchatów, Bełżyce, Chełm, Dąbrówka, Bogatynia, Bychawa, Białystok, Drzewica, Nowe Miasto Nad Pilicą, Działdowo, Garwolin, Głogów, Goleniów, Gorzyce, Iłża, Jelenia Góra, Koło, Kostrzyn, Kościan, Krzywiń, Kutno, Legionowo, Lesko, Lidzbark Welski, Łomża, Mińsk Mazowiecki, Nowy Sącz, Mielec, Malbork, Oborniki Śląskie, Poddębice, Przeworsk, Pułtusk, Raciąż, Racibórz, Rybnik, Sanok, Siedlce, Sierpc, Skórzewo, Sochaczew, Swarzędz, Szydłowiec, Tuchola, Wejherowo, Wysokie Mazowieckie, Wyszków, Ząbki, Zambrów, Żuromin, Żychlin, Kwidzyn, Kościerzyna, Cedry Wielkie, Prabuty, Pruszcz Gdański, Jarosław, Reda, Rogowiec, Katowice, Częstochowa, Kielce, Jędrzejów, Pińczów, Zamość, Lubin, Czeladź, Czerniewice, Grudziądz, Kęty, Konstantynów Łódzki, Lutomiersk, Myszków, Olkusz, Piotrków Trybunalski, Polkowice, Poniatowa, Poraj, Sławków, Stargard, Tarnobrzeg, Toruń, Wiślica, Wolbrom, Rumia, Żory, Bezrzecze, Legnica, Marki, Siemianowice Śląskie, Ropczyce

Badanie krwi Kraków Łódź Wrocław Poznań Gdańsk Szczecin Bydgoszcz Lublin Gdynia Radom Rzeszów Gliwice Zabrze Olsztyn Bytom Rybnik Gorzów Płock

Tagi: aleksandrów łódzki, anemia, apatia, badania krwi, Bełchatów, Bełżyce, Bogatynia, bóle stawów, brak koncentracji, bruzdy na paznokciach, Bychawa, bydgoszcz, chełm, Dąbrówka koło Poznania, Drzewica Nowe Miasto nad Pilicą, Działdowo– Przygoda Żuromin, Garwolin, Gdańsk, gdynia, gliwice, goleniów, gorzów wielkopolski, gorzyce, głogów, hematochromatoza, hemochromatoza, iłża, Jarosław, jelenia góra, Kościan, kościerzyna, kostrzyn, koszalin, koło, kołobrzeg, Kraków, kruche panokcie, krzywiń, Kutno, Kwidzyn, laboratorium, Legionowo, Lesko, Lidzbark Welski, Lublin, Mielec, Mińsk Mazowiecki, mukowiscydoza, norma, Nowe miasto nad Pilicą, Nowy Sącz, obniżone libido, Oborniki Śląskie koło Wrocławia, olsztyn, opole, ospałość, ostrołęka, otwock, poddębice, poziom, Poznań, prabuty, problemy z pamięcią, przemęczenie, Przemyśl, przewlekłe zapalenie wątroby, przewlekłe zmęczenie, Przeworsk, pułtusk, Płock, płońsk, Raciąż koło Płocka, Racibórz, radom, Rogowiec, rozdwajające końcówki włosów, Rybnik – Niedobczyc, Rybnik – Niewiadom Rzeszów, sanok, siedlce, sierpc, skórzewo, sochaczew, sopot, Swarzędz, świecie, Szczecin, szydłowiec, tuchola, Warszawa, wejherowo, wodzisław śląski, Wrocław, Wysokie Mazowieckie, wyszków, ząbki, Zabrze Zambrów koło Ostrołęki, zaburzenia miesiączkowania, zadyszka, żelazo, zmęczenie, żuromin, Żychlin, łamliwe baznokcie, łamliwe włosy, Łódź, Łomża, Łowicz